Yapıcı fesih, bir çalışanın işverenin davranışları nedeniyle çalışma ortamının katlanılamaz hale gelmesi durumunda istifa etmesidir. Bu, gönüllü bir istifa değildir; aksine, işverenin davranışları tarafından zorlanmış bir durumdur. Bu tür durumlarda, çalışan yapıcı fesih iddiasında bulunabilir ve işverenin eylemlerinin iş sözleşmesini ihlal ettiğini ileri sürebilir.
Yapıcı fesih iddiasının başarılı olabilmesi için birkaç yasal gerekliliğin yerine getirilmesi gerekir:
Sözleşmenin İhlali: Çalışan, işverenin iş sözleşmesini temel bir şekilde ihlal ettiğini göstermelidir. Bu, karşılıklı güven ve sadakat ilkesinin ihlali gibi durumları içerebilir.
İstifa ile Tepki: İstifa, doğrudan işverenin bu ihlaline yanıt olarak gerçekleşmelidir. Eğer çalışan, ihlalden sonra çok uzun süre beklerse, ihlali kabul ettiği varsayılabilir ve yapıcı fesih iddiasında bulunamaz.
Alternatifin Olmaması: Çalışanın istifadan başka makul bir alternatifi olmamalıdır. Eğer çalışan, iç şikayet prosedürlerini kullanmak gibi başka makul adımlar atabilseydi, iddiası zayıf olabilir.
Dava Örneği: Western Excavating (ECC) Ltd v. Sharp (1978)
Durum: Sharp, işvereninin ona borç vermeyi reddetmesinin ardından istifa etti ve bu nedenle mali zorluklar yaşadı. İşverenin mali baskı uyguladığını ileri sürerek yapıcı fesih iddiasında bulundu.
Sonuç: Temyiz Mahkemesi, işverenin eylemlerinin sözleşme ihlali oluşturmadığına karar vererek yapıcı fesih iddiasını reddetti.
Dava Örneği: Malik v. BCCI (1997)
Durum: Malik, işvereni BCCI'nin dolandırıcılık faaliyetlerine karıştığını ve profesyonel itibarını zedelediğini öğrendikten sonra istifa etti.
Sonuç: Lordlar Kamarası, işverenin davranışlarının karşılıklı güven ve sadakat ilkesini ihlal ettiğine karar verdi ve Malik'in istifasını haklı buldu.
Dava Örneği: Isle of Wight Tourist Board v. Coombes (1976)
Durum: Coombes, yöneticisinin onu meslektaşları ve kamuoyu önünde küçük düşürmesinden sonra istifa etti.
Sonuç: Mahkeme, kamu önünde aşağılamanın sözleşmenin temel bir ihlali olduğunu belirterek yapıcı fesih iddiasını kabul etti.
Dava Örneği: Lewis v. Motorworld Garages Ltd (1985)
Durum: Lewis, işvereninin iş rolünde önemli değişiklikler yapması ve maaşını danışmadan düşürmesi nedeniyle istifa etti.
Sonuç: Temyiz Mahkemesi, işverenin tek taraflı sözleşme değişikliklerinin temel bir ihlal olduğuna karar verdi ve Lewis lehine hüküm verdi.
Dava Örneği: Bournemouth University Higher Education Corp v. Buckland (2010)
Durum: Buckland, üniversitenin akademik bir anlaşmazlığı kötü yönetmesi nedeniyle istifa etti, bu da onun pozisyonunu ve itibarını zedelediğini düşündü.
Sonuç: Temyiz Mahkemesi, işverenin davranışlarının karşılıklı güven ve sadakat ilkesini ihlal ettiğine karar vererek Buckland'ın iddiasını kabul etti.
Dava Örneği: Tullett Prebon plc v. BGC Brokers LP (2011)
Durum: Birkaç çalışan, işverenlerinin sistematik olarak rollerini zayıflatması ve onları düşmanca bir ortamda çalışmaya zorlamasının ardından istifa etti.
Sonuç: Yüksek Mahkeme, işverenin eylemlerini sözleşme ihlali olarak kabul ederek çalışanlar lehine karar verdi.
Dava Örneği: Hilton International Hotels (UK) Ltd v. Protopapa (1990)
Durum: Protopapa, işvereninin onu hırsızlıkla yanlış bir şekilde suçlaması ve disiplin sürecini kötü yönetmesi üzerine istifa etti.
Sonuç: Mahkeme, işverenin davranışının güven ve sadakat ilkesini ihlal ettiğini belirterek yapıcı fesih iddiasını kabul etti.
Dava Örneği: Jones v. F Sirl & Son (Furnishers) Ltd (1997)
Durum: Jones, yöneticisinin sürekli olarak zorbalık yapması ve taciz etmesi nedeniyle istifa etti; işveren bu durumu önlemekte başarısız oldu.
Sonuç: Mahkeme, işverenin tacizi önlememesinin sözleşme ihlali olduğunu belirterek Jones lehine karar verdi.
Dava Örneği: Bovis Homes Ltd v. Kendrick (1999)
Durum: Kendrick, işvereninin iş sorumluluklarında önemli değişiklikler yapması ve rızası olmadan bu değişiklikleri uygulaması üzerine istifa etti.
Sonuç: Mahkeme, bu değişikliklerin temel bir sözleşme ihlali olduğunu belirterek Kendrick'in istifasını haklı buldu.
Dava Örneği: Walker v. Northumberland County Council (1995)
Durum: Walker, aşırı iş yükleri ve işverenin destek sağlamaması nedeniyle ruhsal çöküntü yaşadı ve istifa etti.
Sonuç: Mahkeme, işverenin güvenli bir çalışma ortamı sağlamamasının bakım yükümlülüğünü ihlal ettiğini belirterek Walker'ın yapıcı fesih iddiasını kabul etti.
Bu davalar, yapıcı fesihin farklı şekillerde ortaya çıkabileceğini göstermektedir. Eğer bu tür davranışları çalışma ortamınızda tanıyorsanız, Canko Hukuk Bürosu olarak haklarınızı anlamanıza ve onları korumak için harekete geçmenize yardımcı olabiliriz.
Vakanızı Değerlendirebiliriz: İstifanızın arkasındaki koşulları ayrıntılı bir şekilde değerlendirerek yapıcı fesih için güçlü bir iddianız olup olmadığını belirleyeceğiz.
Kanıt Toplamanıza yardımcı olabiliriz: Sözleşme ihlali ve işverenle ilgili iletişimler de dahil olmak üzere iddianızı destekleyecek gerekli kanıtları toplamanıza yardımcı olacağız.
Müzakere: Uygun olduğu takdirde, bir mahkemeye gitmeden önce işvereninizle uzlaşma arayışında müzakere edebiliriz.
Mahkemede Sizi Temsil Edin: Vakanız mahkemeye giderse, haklarınızın korunmasını ve başarılı bir sonuca ulaşmanızı sağlamak için uzman temsilcilik hizmeti sunacağız.