İş mahkemesi sürecini yönetmek hem çalışanlar hem de işverenler için zorlu bir deneyim olabilir. Süreçte yer alan adımları anlamak, doğru şekilde hazırlanmanıza yardımcı olabilir ve olumlu bir sonuca ulaşma şansınızı artırabilir. Bu kılavuz, iş mahkemesi sürecinin her aşamasında size rehberlik edecektir.
Dava öncesi uzlaşma, iş mahkemesi sürecinin önemli bir adımı olup, anlaşmazlıkların resmî bir duruşmaya taşınmadan çözülmesini amaçlar. Danışma, Uzlaşma ve Tahkim Hizmeti (ACAS) tarafından yürütülen bu süreç, tarafların tarafsız bir uzlaştırıcı yardımıyla anlaşmaya varmalarını sağlar.
Dava öncesi uzlaşmaya katılmak, zaman kazandırabilir, yasal maliyetleri azaltabilir ve profesyonel ilişkilerin sürdürülmesine yardımcı olabilir. Ayrıca, çoğu durumda mahkemeye gitmeden önce ACAS'tan Erken Uzlaşma Sertifikası alınması zorunludur.
Başlatma: Taraflardan biri ACAS ile iletişime geçerek uzlaşma sürecini başlatabilir. Bu süreç ücretsizdir ve her iki tarafın katılmayı kabul etmesi gerekir.
Uzlaşma Süresi: Uzlaştırıcı, her iki tarafla ayrı ayrı iletişim kurarak olası çözümleri araştırır. Bu süreç genellikle bir ay sürer, ancak taraflar anlaşmaya yakınsa iki hafta daha uzatılabilir.
Sonuç: Eğer anlaşmaya varılırsa, bu yasal olarak bağlayıcı olan COT3 uzlaşma anlaşması ile resmileştirilir. Anlaşma sağlanamazsa, ACAS, davacının mahkemeye başvurmasına olanak tanıyan Erken Uzlaşma Sertifikası düzenler.
ET1 formu, iş mahkemesine dava açmak için kullanılan resmî belgedir. Bu form, dava konusu, ilgili taraflar ve şikâyetin yasal dayanağı hakkında ayrıntılı bilgi gerektirir.
ET1 formu, olayın meydana gelmesinden itibaren üç ay içinde sunulmalıdır. Bu süre son derece katıdır ve zamanında sunulmayan davalar reddedilebilir. Ancak, bazı durumlarda istisnalar yapılabilir.
Davacının Bilgileri: Tam adınızı, adresinizi ve iletişim bilgilerinizi ekleyin.
Davalı Tarafın Bilgileri: İşverenin adını ve adresini belirtin. İşveren büyük bir organizasyonsa, doğru tüzel kişiliği listelediğinizden emin olun.
Dava Detayları: Şikâyetinizin doğasını açıkça açıklayın. Olayları ve yasal dayanakları, örneğin haksız işten çıkarma veya ayrımcılık gibi, özlü ancak ayrıntılı bir şekilde belirtin.
Talep Edilen Çözüm: Tazminat, eski pozisyona iade veya başka bir çözüm talebinizi açıkça belirtin.
ET3 formu, işverenin davacının ET1 formuna yanıt vermesi için kullanılan belgedir. İşveren, bu formda davaya itirazlarını, olaylara ilişkin kendi versiyonunu ve kullanmayı planladığı savunmaları sunar.
İşverenin, ET1 formunu aldıktan sonra ET3 formunu sunması için 28 günü vardır. Bu süre zarfında yanıt verilmemesi durumunda, işveren aleyhine varsayılan bir hüküm verilebilir.
İşverenin Bilgileri: İşverenin adını, adresini ve iletişim bilgilerini ekleyin.
Dava Yanıtı: ET1 formunda yapılan her iddiaya yanıt verin ve davacının olaylara ilişkin anlatımına detaylı bir yanıt sağlayın.
Yasal Savunmalar: İşten çıkarılmayı haklı çıkarma veya ayrımcılık iddialarını reddetme gibi kullanmayı planladığınız yasal savunmaları belirtin.
Karşı Davalar: Uygulanabilir olduğunda, işveren çalışan aleyhine karşı dava da açabilir.
Ön duruşma, mahkeme sürecinde belirli usuli konuların kararlaştırıldığı veya davanın yeterli olup olmadığının belirlendiği hazırlık aşamasıdır.
Konuları Netleştirme: Mahkeme, ön duruşmayı anlaşmazlığa konu olan hususları netleştirmek için kullanabilir.
Başvuruların Karara Bağlanması: Hakim, belirli belgelerin talep edilmesi veya tanık çağrılmasına yönelik talepler gibi başvurular hakkında karar verebilir.
Yetki Belirleme: Bazı durumlarda, mahkemenin davayı görme yetkisine sahip olup olmadığını belirlemesi gerekebilir.
Dava Yönetim Emirleri: Mahkeme, belgelerin ve tanık ifadelerinin değişimi gibi davanın nasıl yönetileceğine dair emirler verebilir.
Davayı Gözden Geçirin: Davanızın tüm detaylarını ve duruşmada karşılaşılabilecek olası sorunları gözden geçirin.
Delilleri Hazırlayın: Davanızı destekleyen ilgili delilleri toplayın ve gerektiğinde sunmaya hazır olun.
Hukukî Temsil: Duruşmada sizi savunacak ve usulî süreçleri yönetmenize yardımcı olacak bir hukukî temsilci bulundurmayı düşünün.
Dava yönetim emirleri, mahkeme tarafından davanın verimli bir şekilde yönetilmesini sağlamak için verilen talimatlardır. Bu emirler, her iki tarafın da nihai duruşma öncesinde tamamlaması gereken belirli görevleri içerir.
Belgelerin Değişimi: Her iki taraf, iş sözleşmeleri, e-postalar ve maaş bordroları gibi belgeleri birbirleriyle paylaşmak zorunda olabilir.
Tanık Beyanlarının Sunulması: Her taraf, duruşmada çağırmayı planladıkları tanıklardan yazılı beyan sunmalıdır.
Üzerinde Anlaşılan Sorunlar Listesi: Mahkeme, taraflardan, nihai duruşmada çözülmesi gereken sorunların listesini hazırlamalarını isteyebilir.
Uzman Raporları: Bazı durumlarda, mahkeme, özellikle karmaşık anlaşmazlıklarda, uzman raporlarının hazırlanmasını ve taraflar arasında paylaşılmasını emredebilir.
Davanızın gücü, büyük ölçüde sunabileceğiniz delillerin kalitesine ve miktarına bağlıdır. Mahkeme, kararını sunulan delillere dayandırır, bu yüzden davanızı veya savunmanızı destekleyen her şeyi toplamak çok önemlidir.
Delil Türleri
Belgesel Delil: İş sözleşmeleri, disiplin kayıtları, e-postalar, toplantı tutanakları ve maaş bordroları gibi belgeleri içerir.
Tanık Beyanları: Olaylara doğrudan tanıklık eden kişilerin yazılı ifadeleri.
Uzman Raporları: Teknik veya karmaşık sorunlarla ilgili davalarda uzman raporları.
Sözlü Delil: Tanıkların duruşmada sözlü ifade vermesi.
Nihai duruşma, her iki tarafın da davalarını mahkemeye sunduğu aşamadır. Bu, sürecin en kritik aşamasıdır çünkü mahkeme tüm delilleri dinleyip tanıkları sorguladıktan sonra nihai kararını verir.
Duruşmanın Yapısı
Açılış Konuşmaları: Her iki taraf da davalarının ana noktalarını özetleyen açılış konuşmaları yapabilir.
Delillerin Sunulması: İlk olarak davacı, ardından davalı taraf delillerini sunar.
Çapraz Sorgulama: Bir tanık ifade verdikten sonra, karşı taraf bu tanığı sorgulama hakkına sahiptir.
Kapanış Konuşmaları: Her iki taraf da kapanış konuşmaları yaparak davalarını özetler.
Mahkeme, duruşmanın ardından kararını verir. Karar, duruşma sonunda sözlü olarak verilebileceği gibi, daha sonraki bir tarihte yazılı olarak da sunulabilir.
Başarılı Dava: Davacı başarılı olursa, mahkeme tazminat, eski pozisyona iade veya hakların beyanı gibi çözümler verebilir.
Başarısız Dava: Dava başarısız olursa, mahkeme davayı reddeder ve herhangi bir çözüm sunulmaz.
Kısmen Başarılı Dava: Bazı durumlarda, mahkeme davacının bazı konularda haklı olduğuna, ancak diğer konularda haklı olmadığına karar verebilir.
Her iki taraf da mahkeme kararına 42 gün içinde itiraz etme hakkına sahiptir. Ancak itirazlar sadece belirli yasal gerekçelerle, örneğin bir hukuk hatası veya usulî bir adaletsizlik durumunda yapılabilir.